Exploratieve gesprekken, een nieuwe didactiek voor spreken en luisteren

Hoe denkt Neejandertaal over onderwijs in het algemeen? Voor wie een beetje thuis is in leertheorieën: we zijn voorstander van het gematigd constructivisme. Dat wil zeggen dat we zowel geloven in de kracht van het zelfontdekkend en zelfsturend vermogen van leerlingen als van motiverende (!) kennisoverdracht door een leraar. Aan beiden zijn serieuze voorwaarden verbonden.

Kennisoverdracht kan dus, maar enkel op een manier die leerlingen zichtbaar doet denken en leren. Zo zetten we ons af tegen leraren die hun leerlingen beschouwen als lege vaten die via louter frontaal, deductief onderwijs moeten worden gevuld, evenals tegen leraren die hun leerlingen niet boeien door enkel de (abstracte) leerstof centraal te stellen. Onderwijs hoeft niet prettig te zijn, maar moet te allen tijde motiveren. En omdat alles in de cloud te vinden is, moet onderwijs het belang van parate kennis meer dan ooit aantonen door ze relevant te maken. Aansluiten bij de actualiteit, de leefwereld en ervaringen van leerlingen, concrete en authentieke contexten is daarbij het begin én het einde, terwijl het abstracte niveau opzoeken tussen beide in zit.

Tegelijk geloven we meer dan ooit in activerende werkvormen en zelfontdekkend leren (de inductieve aanpak van Neejandertaal – taalbeschouwing zeg maar) die overigens altijd van voldoende voorkennis moet vertrekken. Ten slotte moeten leerlingen gestimuleerd worden om na te denken over hun eigen leren, zeker waar het misgelopen is. We leren immers het best uit onze fouten.

Over onderwijs zijn de jongste tijd nogal wat alarmsignalen geluid in de media. Helaas gebeurde dat erg vaak door mensen die louter op hun buikgevoel en persoonlijke ervaringen voortgaan. Enkele politici hebben het op dat punt wel bijzonder bruin gebakken. Welnu, wij geloven niet:

• Dat de kwaliteit van ons onderwijs achteruitgaat (cf. het Grote Misbruik van de PISA-toetsen)
• Dat leerlingen minder kennen dan vroeger
• Dat meertalig onderwijs misdadig is, zoals bepaalde politici beweren
• Dat kennis en vaardigheden elkaars tegengestelden zijn in een leerproces
• Dat het buikgevoel regeert en wetenschappelijke inzichten ‘ook maar een mening’ zijn

Deze en andere misverstanden weerleggen we, samen met acht andere onderwijsexperts, op wetenschappelijke gronden in de nieuwe publicatie: ‘Is ons onderwijs gebuisd?‘.

Onze eigen bijdrage? Die leest u hier (uitgebreide versie).