Taalbeschouwing – Lesmateriaal

Wat mag je verwachten bij elke les?

1. Bij elke les verneem je:
– wat het doel is van de les (met indien van toepassing verwijzing naar de eindtermen);
– op welke vaardigheden expliciet een beroep wordt gedaan;
– waartoe elke stap van een hoofdstuk leidt en hoe je dit kunt aanpakken;
– hoe de leerstof wordt samengevat (wat moet de leerling kennen?) en eventueel verder ingeoefend.

2. Bij elke stap in de lessen verneem je:
– welke opdrachten de leerlingen uitvoeren om kennis te maken met het taalfenomeen;
– welke opdrachten de leerlingen uitvoeren om dit taalfenomeen te analyseren zodat zij inzicht krijgen in de systematiek (de regels) die erachter zitten;
– welke werkvormen het meest nuttig bleken voor een opdracht;
– extra mogelijkheden, tips en suggesties.

Downloads

Maar er is meer. Vooral in de eerste graad van het secundair onderwijs zijn de verschillen qua taalbeschouwelijke bagage tussen leerlingen soms zo groot dat leraren zich verplicht voelen de basisleerstof van bv. klinkers, medeklinkers, werkwoorden, zinsdelen enz. van nul af opnieuw aan te brengen. De leerlingen die deze materie al (jaren) beheersen, ervaren dergelijke lessen op zijn minst als de ‘ondraaglijke saaiheid van het bestaan’. Vaak voelt hun leraar dat ook wel aan, maar hij heeft niet altijd een goed antwoord om daar wat aan te doen.

Met Neejandertaal kan je op verschillende niveaus werken. Je kan er dus makkelijk mee differentiëren. Voor de leraar is ze ook daarom een heel andere manier om deze – vaak droge – leerstof op een zinvolle manier aan de man te brengen en om ze ook voor zichzelf nieuw leven in te blazen.

Werkbladen

Webquest naamgeving – Via deze webquest exploreren leerlingen van de 3de graad alle aspecten van naamgeving. Nele Van Mechelen construeerde de webquest voor het leeronderzoek in het kader van haar opleiding tot leraar Nederlands. De pdf bevat het lesverloop, materiaal en achtergronden, en een toets. Verbetersleutels zijn beschikbaar op aanvraag.

Een Woordenreis rond de wereld – leerlingen ontdekken online de herkomst van woorden en maken een prezi-presentatie

Titel Leerstof Didactische tips
1 Lelies en bloemkolen.pdf meervoudsvorming 1 Lelies en bloemkolen HL.pdf
2 Epeen spepecipiapaal diepiertjepe.pdf klinkers 2. Epeen spepecipiapaal diepiertjepe HL.pdf
3 Duizend bomen en granatten.pdf medeklinkers 3 Duizend bomen en granatten HL.pdf
4 Grote vriendelijke reus.pdf alfabet 4 Grote vriendelijke reus HL.pdf
5 Van penwerant naar marseille.pdf lettergrepen 5 Van penwerant naar marseille HL.pdf
6 Hottentottententententoonstelling.pdf samenstelling 6 Hottentottenten HL.pdf
7 Goed gesmurft!.pdf werkwoorden (doe-woorden) 7 Goed gesmurft HL.pdf
8 Knal! Vijfhonderd koekjes.pdf zelfstandig naamwoord: eigennaam, soortnaam 8 Knal Vijfhonderd koekjes HL.pdf
voorleestekst les 8
9 Mijn broer is een aap.pdf vraagzin 9 Mijn broer is een aap HL.pdf
10 Barbie en bladluizen.pdf verwijswoord 10 Barbie en bladluizen HL.pdf
11 Ikke en de rest kan stikke.pdf verwijswoord: persoonlijk voornaamwoord 11 Ikke en de rest kan stikke HL.pdf
12 Is opa een knikker.pdf verwijswoord: bezittelijk voornaamwoord 12 Is opa een knikker HL.pdf
13 Groot duimpje en de dwerg.pdf bijvoeglijk naamwoord 13 Groot duimpje en de dwerg HL.pdf
14 Morgen onweer van gisteren.pdf verschil nu-toen 14 Morgen onweer van gisteren HL.pdf
15 ABC.pdf verwijswoord: betrekkelijk voornaamwoord 15 ABC HL.pdf
16 Flippo, welke flippo.pdf verwijswoord: aanwijzend voornaamwoord 16 Flippo, welke flippo HL.pdf
17 Wsje wsje wsje.pdf onderwerp en gezegde 17 Wsje wsje wsje HL.pdf
Afbeelding kamer 1 & 2
Afbeelding kamer 3 & 4
18 Het oog des meesters.pdf onderwerp en persoonsvorm 18 Het oog des meesters HL.pdf
19 Dood in het labyrint.pdf inhouds- en functiewoorden 19 Dood in het labyrint HL.pdf
20 Oma’s zijn schatjes.pdf delen van het gezegde: werkwoordelijk
en niet-werkwoordelijk		 20 Oma’s zijn schatjes HL.pdf
21 Kampioen1.pdf trappen van vergelijking 21 Kampioen HL.pdf
22 Een ketsuppig aroma.pdf afleiding 22 Een ketsuppig aroma HL.pdf
23 Taantafeir.pdf dialect en standaardtaal 23 Taantafeir HL.pdf
24 Meestermagiër.pdf stam van het werkwoord 24 Meester HL.pdf
25 Verboden te ademen.pdf de imperatief 25 Verboden te ademen HL.pdf
26 Walvis met pootjes.pdf onvoltooid tegenwoordige tijd
onvoltooid verleden tijd		 26 Walvis met pootjes HL.pdf
27 Worstelen in een vliegtuig.pdf zinsdeel: inleiding, kern, commentaar 27 Worstelen in een vliegtuig HL.pdf
28 Vooruit achteruit.pdf vooropplaatsing en inversie 28 Vooruit achteruit HL.pdf
29 Piep piep.pdf spreekdoel 29 Piep piep HL.pdf
30 Vriendelijke groenten van Cesar.pdf schrijfdoel 30 Vriendelijke groenten van Cesar HL.pdf
31 Menseneters.pdf nevenschikking in zinsverband 31 Menseneters HL.pdf
31 Menseneters update.pdf nevenschikking in zinsverband
32 Hond arresteert man.pdf zinsdeel, eenzinsdeelregel 32 Hond arresteert man HL.pdf
33 XTC.pdf voltooid deelwoord 33 XTC HL.pdf
34 Kalkoen ontploft.pdf hoofd- en hulpwerkwoord 34 Kalkoen ontploft HL.pdf
35 Kanroegoe kangoeroe.pdf modale hulpwerkwoorden 35 Kanroegoe kangoeroe HL.pdf
36 De meester is zot.pdf complement 36 De meester is zot HL.pdf
37 Roofmoord.pdf actief en passief 37 Roofmoord HL.pdf
38 Het record 2,72 meter.pdf signaalwoorden 38 Het record 2,72 meter HL.pdf
39 Anders is gelijk.pdf verbindingswoorden 39 Anders is gelijk HL.pdf
40 Kip eet wolf.pdf lijdend voorwerp 40 Kip eet wolf HL.pdf
41 Arme kleintjes.pdf bepalingen 41 Arme kleintjes HL.pdf
42 Berg gekrompen.pdf bijvoeglijke bepaling 42 Berg gekrompen HL.pdf
43 In de knoei of in Parijs.pdf bijwoordelijke bepaling 43 In de knoei of in Parijs HL.pdf
44 Llanfairpwllgwyn….pdf voornamen, familie- en plaatsnamen 44 Llanfairpwllgwyn… HL.pdf
45 Ik ben de beste.pdf feiten en meningen 45 Ik ben de beste HL.pdf
46 Suske en Marina.pdf nevenschikking van zinsdelen 46 Suske en Marina HL.pdf
47 Opa kwaalt de freunjers.pdf woordsoorten 47 Opa kwaalt de freunjers HL.pdf
48 De Chinese supermarkt.pdf lidwoord 48 De Chinese supermarkt HL.pdf
49 Liggend op de hamaca.pdf ontlening 49 Liggend op de hamaca HL.pdf
50 Met wie spreek ik.pdf communicatiemodel: boodschap 50 Met wie spreek ik HL.pdf
51 Gefeliciteerd.pdf communicatiemodel: situatie 51 Gefeliciteerd HL.pdf
52 Geachte lieveling….pdf formeel tegenover informeel 52 Geachte lieveling… HL.pdf
53 Pestkoppen.pdf informatieve tegenover verhalende tekst 53 Pestkoppen HL.pdf
54 Keizacht.pdf taalgebruik van bepaalde groepen 54 Keizacht HL.pdf
55 De beste herdershond.pdf onderschikking 55 De beste herdershond HL.pdf
56 Goed gevallen.pdf bijvoeglijke bijzin 56 Goed gevallen HL.pdf
57 De oksel van het plafond.pdf beeldspraak: metafoor en metoniem 57 De oksel van het plafond HL.pdf
58 Sint-Niklaas bestaat echt.pdf hoofdletters
59 Ik ben mij.pdf synoniemen
60 Een bank is geen bank.pdf homoniemen
61 Schat, ik heb de kinderen verkleind.pdf verkleinwoorden
62 Blablabla.pdf een titel schrijven
63 Zo elegant als een nijlpaard.pdf vergelijkingen
64 Sorry, gebuisd.pdf taalhandeling: zich verontschuldigen
65 Teddy was geen beer.pdf alinea + kopje
66 Met handen en voeten.pdf letterlijk/figuurlijk
67 Als de duivel oud wordt….pdf spreekwoorden
68 Mijn papa is president.pdf taalhandeling: opscheppen
69 Uitgebreid – oma zonder handen.pdf humor
70 Blader maar verder.pdf belangrijke en niet-belangrijke informatie
71 Hij is al gemolken.pdf genus
72 Nog heel lang.pdf pr²oza-poëzie
73 Niet zo handig.pdf eufemismen
74 De koddige kater.pdf beginrijm
75 Een levend huis.pdf stelling en argument
76 Grrr….pdf klanknabootsing