Leesplezier – Lesmateriaal
Leesplezier en e-hype
Teksten lezen doen samengaan met nieuwe media en dialoog onder leerlingen? Wereldwijd wordt daar momenteel stevig mee geëperimenteerd, maar Nederlandstalig lesmateriaal is en blijft schaars. Daarom werden binnen het project Leesplezier en e-hype vier tools ontwikkeld die elk heel goed aansloegen in de klas: Rolspelend lezen, Google Lit Trip, Tabletlezen en Voelen aan gedichten. Ze werden alle vier uitgetest bij leerlingen van 12 tot 16 jaar oud in het Antwerpse. Het hele proces werd bovendien gefilmd.
De reikwijdte van het project was te beperkt om effecten op langere termijn te meten, maar op korte termijn waren die er meer dan genoeg. Zo werkten de leerlingen met veel plezier mee tijdens de lessen en nadien reageerden ze erg enthousiast. Vooral leerlingen die niet graag lazen, voelden zich door de e-component van elke tool gestimuleerd om te lezen. En ook taalzwakke leerlingen voelden zich bij het lezen ondersteund.
De studenten, op hun beurt, vonden het project bijzonder verrijkend voor hun eigen onderwijspraktijk. “Mijn visie op literatuuronderwijs is echt verruimd”, was een veel gehoorde commentaar. Ze maakten ook spontaan de transfer naar andere contexten: “Je kunt de tablets ook in de biologieles gebruiken”, “Google Lit Trip kan makkelijk in de aardrijkskundeles worden aangewend”, en “Waarom geen rollenspelend lezen tijdens de lessen Frans of Engels?”
Projecten:
- Rolspelend lezen
- Google Lit Trip
- Tabletlezen
- Voelen aan gedichten
- Maak teksten zelf interactief
Of bekijk eerst de algemene projectfilm en kies daarna de tool die je interesseert.
‘Leesplezier en e-hype’ (2013) is een project van Mathea Simons, Magda Mommaerts, David Caelen en Jan T’Sas m.m.v. de studenten lerarenopleiding van Artesis-Plantijn hogeschool en Universiteit Antwerpen
Rolspelend lezen
“Aveyron is een stad in verval”, fluistert een lage stem, terwijl een filmpje de leerlingen meesleurt naar een duister bos. Er is een prins ontvoerd. Drie machtige families azen op de koningstroon. Hoe dat verhaal afloopt, beslissen de leerlingen zelf. In groepjes lezen ze verhaalfragmenten. Na elk fragment staan ze voor keuzes en uitdagingen. “Welke weg willen jullie nu uitgaan?” ‘Karakterkaarten‘ versterken hun identificatie met de personages. Is iemand van de groep sterk genoeg om de weerwolf te verslaan? De tool heet eenvoudig role playing game. Twee lesuren lang lezen, kiezen, raden en discussiëren de leerlingen. Speeltijd? Nee, we willen voortdoen… “Ze hebben nog nooit zoveel gelezen”, zegt hun leerkracht Nederlands achteraf.
Google Lit Trip
“Kies een continent en ga aan de computer zitten.” Per twee nemen de leerlingen plaats aan de computer. Ze staan voor een lange reis. Reis rond de wereld in 80 dagen, Jules Verne. Als Phineas Fog in Indië een dodenverbranding meemaakt (waaruit hij zijn latere vrouw zal redden), zoomen de leerlingen met Google Earth in op de locatie van het gebeuren. Een ander duo klikt op de stoomboot die de avonturiers vervoert en krijgt prompt uitleg over de technologie. Nog twee andere leerlingen laten zich door een gebergte leiden. Google Lit Trip heet de tool.
Tabletlezen
Een ontbijttafel, een Perzisch tapijt met thee en een tent. “Kies maar waar je wilt zitten.” De leerlingen krijgen een tablet-pc in handen en installeren zich. De lichten in de klas gaan uit, de schermen lichten op. Drie verhalen, drie auteurs, en tal van hyperlinks. Sommige leerlingen slaan de links gewoon over. “Ik lees graag, die links hoeven voor mij niet”, klinkt het later. Maar voor leerlingen die niet graag lezen of de betekenis van een woord niet kennen, zijn de links meer dan welkom. Tablet Tales zijn hot. Verschillende schrijvers experimenteren er momenteel mee.
Voelen aan gedichten
De zitten in drie groepen rond tafels. Op het digibord verschijnt een stripgedicht. Een man roept, een andere zit buiten op een trapje. “Hoe zou de man zich voelen?” vraagt de leerkracht. De leerlingen zoeken naar woorden. “Bang? Wanneer voel jij je bang?” Sfeermuziek en de nieuwe dichtvorm lokken uitspraken uit over emoties. Verrassend toch. En dan is het aan de leerlingen: lees het gedicht, zoek een manier om die emoties uit te drukken. Klei. Collages. Tekeningen. Pubers die over emoties praten? Het werkt.
Maak teksten zelf interactief
Hoe leg je links vanuit een tekst naar beeld, geluid, woordverklaring enz.? Hoe maak je je eigen tablet tale? Hoe kun je zelf een nieuw of bestaand verhaal van zijvertakkingen voordien, zodat het leuker lezen wordt? Daarvoor is er de gratis tool rpg.neejandertaal.be.